Các múi giờ trên thế giới – Cách tính múi giờ trên trái đất

Cách đây hàng trăm năm, khi chưa có đồng hồ người xưa thường sử dụng mặt trời để có thể xác định thời gian một ngày. Xã hội càng phát triển, con người đã dần tìm ra cách tính múi giờ trên Trái Đất một cách hệ thống. Vậy công thức tính ra sao? Có bao nhiêu múi giờ trên thế giới?

Cách tính múi giờ trên Trái Đất như thế nào? 

Chắc hẳn khi xem chương trình thời sự, bạn rất thắc mắc, tại sao ở đất nước khác bên kia bán cầu là buổi sáng? Còn tại Việt Nam lại đang ở buổi tối. Điều đó là bởi tại những vị trí khác nhau trên thế giới sẽ có những múi giờ không giống nhau. Liệu trên thế giới có bao nhiêu múi giờ? Cách tính múi giờ như thế nào? 

Thế giới có bao nhiêu múi giờ? 

Đầu tiên, mọi người cần phải hiểu múi giờ được nhắc đến ở đây là gì? Múi giờ dùng để chỉ một vùng trên bề mặt Trái Đất. Ở đó, các nhà khoa học đã quy ước sử dụng thời gian theo giờ địa phương làm tiêu chuẩn. Khi ấy các đồng hồ trên có cùng múi giờ sẽ chỉ cùng một thời gian.

Như mọi người đã biết, Trái Đất hình gì – đó là hình cầu và quay từ Đông sang Tây. Chính vì thế mà thời gian cũng được biến đổi từ Đông sang Tây. Cùng một thời điểm xác định, có thể nơi này là buổi sáng nhưng nhiều nơi đã là buổi tối. Những thành phố khi nằm ở kim tuyến khác nhau sẽ có nhiều múi giờ khác nhau. 

Trái đất có 24 đường kinh tuyến nên chia Trái Đất thành 24 phần bằng nhau. Cứ mỗi một kinh tuyến sẽ tương ứng với một múi giờ nhất định. Như vậy trên thế giới có tất cả 24 múi giờ.

Nhờ phát hiện ra điều này đã giúp cho con người tính toán dễ dàng hơn thời gian chênh lệch giữa các quốc gia. Sẽ có cơ sở chung cho cách phân chia này, từ đó hình thành múi giờ cụ thể. Đương nhiên, chúng đã nhận được thỏa thuận địa phương để có sự thống nhất, đồng tình. 

Theo sự xác định của các nhà khoa học thì mọi múi giờ đều được lấy tương đối theo giờ UTC. Nó được coi là giờ phối hợp quốc tế và xấp xỉ giờ GMT. UTC được lấy một cách tương đối với giờ tại kinh tuyến số 0 thông qua đài thiên văn Greenwich của Anh. 

Các nhà khoa học nhận định, trên lý thuyết thì giờ GMT là giờ mặt trời. Nó được xác định bằng cách tính thời điểm mặt trời giữa trưa nằm trên đường kinh tuyến Greenwich. Mà quỹ đạo Trái Đất theo hình elip chứ không tròn nên dẫn đến chênh lệch múi giờ. 

Đồng thời Trái Đất tự quay quanh trục của nó không đều. Hơn nữa lại không chịu tác động của Mặt Trăng nên có sự chậm dần. Lúc ấy, sử dụng giờ GMT sẽ không đảm bảo độ chính xác tuyệt đối được. Vì thế, người ta thay GMT bởi UTC nhằm phối hợp giờ quốc tế giữa nhiều đồng hồ nguyên tử trên địa cầu. Đương nhiên sự chênh lệch giờ giữa chúng không đáng kể nên độ chính xác được tin tưởng. 

Cách tính múi giờ trên thế giới như thế nào?

Sau nhiều năm nghiên cứu, người ta xác định công thức tính giờ như sau: 

Tm = To + M. 

Theo công thức sẽ có: 

– Tm chính là múi giờ. 

– To là giờ xác định theo GMT. 

– M là là số thứ tự theo kinh tuyến của múi giờ. 

Dựa theo múi giờ của kinh độ, chúng ta có thể tính toán chính xác được giờ địa phương. Và ngược lại biết rõ múi giờ địa phương là tính được múi giờ nơi mình đang sống. Công thức cụ thể là: 

Tm = Tm + Dt 

Trong đó, Dt chính là khoảng chênh lệch về thời gian giữa kinh độ múi giờ với kinh độ cần được xác định. Nhà khoa học sẽ căn cứ vào vị trí kinh tuyến mà đưa ra dấu cộng hoặc trừ. Trường hợp kinh tuyến đang nằm ở bán cầu Đông ở công thức sẽ thành “+Dt” còn ở bán cầu Tây là “-Dt”.

Như vậy, mọi người sẽ thiết lập được cách tính giờ tại hai bán cầu thành: 

– Giờ tại bán cầu Đông = giờ GMT + giờ tại khu vực địa phương. 

– Giờ tại bán cầu Tây = giờ khu vực địa phương – giờ GMT. 

Tuy nhiên, khi tính toán vẫn cần chú ý tại điểm cùng bán cầu sẽ không thay đổi về ngày. Còn khi khác bán cầu sẽ có sự thay đổi không chỉ giờ mà cả ngày cũng khác. Quy luật đổi ngày sẽ tính từ kinh tuyến 180 độ. Nếu từ Đông sang Tây cộng thêm 1 ngày, ngược lại từ Tây sang Đông tính lùi đi 1 ngày. 

Sự thật thú vị về các múi giờ trên thế giới

Với phương pháp tính múi giờ vừa chia sẻ ở trên, thế giới sẽ có tất cả 24 múi giờ. Mỗi múi giờ lại có sự chênh lệch một chút tạo ra những điều thú vị mà không phải ai cũng biết. 

GMT và UTC, giờ nào chuẩn nhất?

GMT chính là giờ trung bình đo tại đài thiên văn Greenwich và viết tắt của cụm từ Greenwich Mean Time. Trước đây, GMT là phương thức tính thời gian chuẩn của quốc tế được sử dụng. Ở đài thiên văn Greenwich, nơi đây quy ước nằm tại kinh tuyến số 0 thuộc phía Bắc xích đạo. Do đó, tính từ nơi đây độ dịch chuyển sẽ chuẩn nhất. 

Để tính GMT, người ta cần tính từ giữa trưa của một ngày sang đến trưa ngày kế tiếp. Bắt đầu từ năm 1925, đơn vị tính thời gian thay thế bằng UTC. Thời gian sẽ được tính từ 0h ngày hôm trước đến 0h của ngày hôm sau. Phương pháp tính này được cho chuẩn tần số nguyên tử. Nó sẽ càng chính xác khi được tính theo năng lượng của Mặt Trời thuộc một điểm trên bề mặt hành tinh. 

Điều đặc biệt của giờ UTC là đã được thêm giây nhuận rồi giữ trong khoảng 0,9 giây. Với hai cách tính giờ này đều chuẩn quốc tế nhưng được sử dụng phổ biến vẫn là GMT. 

Phân chia ranh giới giữa các múi giờ 

Có thể thấy ranh giới giữa các múi giờ còn nhiều chênh lệch. Xảy ra điều này là bởi ranh giới đó phải chia theo biên giới tại các quốc gia. Chênh lệch ranh giới múi giờ nhận thấy rõ nhất tại hai quốc gia có lãnh thổ rộng lớn. Đó là Ấn Độ và Trung Quốc nên đến giờ dùng chung một múi giờ trên toàn quốc. 

Múi giờ có chia theo chiều ngang? 

Chắc ai cũng biết múi giờ chia theo trục thẳng tại kinh độ phụ thuộc vào sự di chuyển từ Đông sang Tây của Mặt Trời. Thế nhưng không phải bất cứ nơi nào cũng đúng theo quy luật này.

Ở khu thương mại Adelaide (Australia) có múi giờ chậm hơn của Sydney khoảng một giờ. Vì muốn cạnh tranh kinh doanh nên có sự điều chỉnh chênh lệch thêm khoảng 30 phút nên được chia theo chiều ngang. 

Thế giới khi không có múi giờ 

Trước khi có giờ tiêu chuẩn như hiện nay, thời gian được người cổ đại tính bằng cách quan sát mặt trời và đất. Đến thời điểm trung đại phát hiện ra cách thức tính toán tinh vi hơn. Họ xem lúc Mặt Trời buổi trưa khi chính ngọ hay dựa vào bóng của vật để xác định. 

Phương Tây khi phát minh đồng hồ, sự tính toán thời gian sẽ dựa trên cơ sở bình minh và hoàng hôn. Chính vì vậy tạo ra sự khác nhau về thời gian giữa nhiều khu vực. Bởi sự hạn chế đi lại giữa các lãnh thổ nên không phải vấn đề gì quá lớn lao. Phải đến khi giao thương vận tải phát triển thì nhu cầu đo lường thời gian mới bắt đầu thực hiện. 

Liệu trên thế giới có thể sử dụng múi giờ chung?  

Sẽ có người nghĩ trên thế giới đã có đồng tiền chung, ngôn ngữ chung. Vậy mọi thứ thuận tiện hơn khi có một múi giờ chung hay không? Thế nhưng điều này không thể xảy ra khi Trái Đất quay 360 độ và 15 độ mỗi giờ. Trường hợp khu vực này đặt nhanh hơn nơi khác một giờ sẽ chỉ ra thời điểm Mặt Trời lên cao nhất mà thôi. 

Tại bất cứ quốc gia nào 8h sáng phải là ban ngày và 11h tối đã là đêm. Vậy nên không thể sử dụng chung múi giờ vì sẽ ảnh hưởng ngày và đêm rất nhiều. Nó sẽ không ảnh hưởng tại các nước nằm ở phía Bắc Âu khi có 6 tháng ngày và 6 tháng đêm. 

Múi giờ của Việt Nam? 

Nước ta thuộc múi giờ số 7 và chung múi giờ với Lào, Campuchia và Thái Lan. Như vậy, địa điểm đón giao thừa sớm nhất sẽ trước Việt Nam khoảng 7 giờ đồng hồ. 

Nơi nào đón giao thừa sớm nhất? 

Dựa vào cách tính giờ thì người ta cho rằng Sydney của Australia đón năm mới đầu tiên. Sự thật thì Tonga và đảo Christmas nằm tại Cộng hòa Kiribati mới đón giao thừa sớm nhất trên thế giới.

Còn nơi đón năm mới cuối cùng chính là thành phố Honolulu thuộc Hawaii. Tính theo giờ Việt Nam thì nơi đây đón giao thừa lúc 17h chiều. Khi đó tất cả các nước trên thế giới đã bước sang năm mới. 

Nơi có múi giờ nhỏ nhất? 

Theo ghi nhận thì hòn đảo Baltic có diện tích rất nhỏ. Đảo này thuộc quyền sở hữu bởi Thụy Điển và Phần Lan với điểm xa nhất khoảng 300m. Khi đó mỗi bên múi giờ được chia thành hai dựa theo ranh giới của quốc gia. Chính vì thế múi giờ tại nơi đây là nhỏ nhất và hỗ trợ tính toán định dạng múi giờ của hai nước. 

Địa điểm có 12 múi giờ thuộc về Pháp 

Hiện tại Pháp đang sử dụng múi giờ UTC +1 đã đổi sang UTC + 2 khi hè sang. Thế nhưng bất kỳ tỉnh nào trên lãnh thổ Pháp hay lãnh thổ thuộc hải ngoại sẽ trải qua 12 múi giờ. 

Khi nhìn vào bản đồ lãnh thổ Pháp sẽ nhận ra các tỉnh hay địa phận hải ngoại sẽ nằm ngoài ranh giới châu Âu. Tất cả các vùng lãnh thổ dù nằm gần hay xa thì vẫn sẽ thuộc quản lý của Pháp và không thuộc địa lý châu Âu. 

Pháp có các vùng lãnh thổ nằm rải rác tại nhiều nơi trên thế giới từ Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương và đến một số lãnh thổ tại châu Phi.

Tất cả đều thuộc những kinh độ khác nhau nên dẫn đến sự đa dạng trong múi giờ của Pháp. Do đó, Pháp có đến 12 múi giờ nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh. 

Lãnh thổ Nga xóa một số múi giờ 

Tại Nga trải rộng lên đến 11 múi giờ nhưng đến nay chỉ có 9. Vào ngày 28/3-2010, trên toàn lãnh thổ Nga đã điều chỉnh nhanh một giờ. Tại các vùng Samara Oblast, Udmurt, Kamchatka theo quyết định của chính phủ vẫn giữ nguyên. 

Điều này hướng đến sự sắp xếp hợp lý hơn các mối quan hệ làm ăn với Moscow. Đồng thời cũng để tăng sự thống nhất trên toàn đất nước. Đến hiện tại, vùng đất Crimea đã bỏ qua 2 giờ đồng hồ vào ngày 30/3 để có thể đồng bộ cùng Moscow. 

Ấn Độ tồn tại một múi giờ 

Diện tích của Ấn Độ rất rộng lớn và kiên quyết chỉ áp dụng một múi giờ trên toàn lãnh thổ. Khi xưa, các thành phố của Ấn Độ cũng tồn tại múi giờ riêng.

Nhưng thời điểm là thuộc địa của Anh thì tất cả đã dùng chung múi giờ Madras nhằm hợp thức hóa mạng lưới đường sắt.

Để dễ nhớ Hawaii không đổi giờ 

Khi mùa đông đến vùng Alaska xảy ra sự trùng giờ với Hawaii. Trong khi đó thời tiết tại nơi đây lại hoàn toàn trái ngược nhau. Một số nơi thuộc Mỹ như quần đảo Virgin, Rico, Guam… đều không đổi giờ giống như Hawaii.  

Một số nơi không cộng giờ chẵn 

Theo cách tính múi giờ thông thường, người ta sẽ cộng thêm vào giờ GMT hay UTC số chẵn. Tuy nhiên tại một số nước lại áp dụng cộng giờ lẻ tính đến từng phút. 

Ví dụ giờ tại Iran sẽ là GMT + 03:30 và khi hè đến sẽ thay đổi thành GMT + 04:30. Một số thành phố như Afghanistan, Sri Lanka hay Canada đều cộng như thế vào mùa hè. Thế nhưng tại một số vùng như Tây Úc, Nepal, đảo Chatham đều có sự chênh lệch 15 phút. Vì thế khi công vào sẽ có GMT + 0…: 45. 

Trung Quốc có vị trí thiên đỉnh của Mặt Trời không chính xác 

Ngoại trừ Trung Quốc, các quốc gia đều có Mặt Trời lên thiên đỉnh chính xác. Xảy ra điều đó là bởi khoảng cách biên giới tại đây lên đến 240km mà lại chỉ dùng chung một múi giờ. Vậy nên Mặt Trời lên chính ngọ tại cực Tây là 3h chiều và cực Đông là 11h trưa. 

Trước kia, đất nước này từng có 5 múi giờ nên gây khó khăn cho cuộc sống người dân hàng ngày. Người dân tại Tân Cương sẽ làm việc muộn hơn nơi khác 4h. Vì Mặt Trời lên vào lúc 10 giờ sáng. 

Trong khuôn khổ bài viết, camnangdienmay.net đã lý giải cho mọi người hiểu cách tính múi giờ. Nhờ có cách tính chính xác mà cuộc sống con người thuận tiện hơn. Dù bạn có ở bất cứ nơi đây cũng đều có thể tính toán giờ ở những vị trí khác nhau trên Trái Đất.