Biện pháp tu từ hay còn được biết đến là biện pháp nghệ thuật trong sử dụng ngôn ngữ. Việc dùng các biện pháp tu từ sẽ giúp văn phong mượt mà, hấp dẫn. Để hiểu rõ biện pháp tu từ là gì, tác dụng của nó ra sao, những biện pháp tu từ thường được sử dụng,… bạn đừng bỏ qua bài viết này. Chúng tôi sẽ giải thích về tu từ cũng như thông tin tới bạn 1 số biện pháp tu từ thông dụng.
Contents
Biện pháp tu từ là gì?
Biện pháp tu từ là việc sử dụng ngôn ngữ theo một cách đặc biệt hơn, theo cách nói chỉn chu hơn tại một đơn vị ngôn ngữ nào đó (về từ, câu, văn bản) trong một ngữ cảnh nhất định nhằm làm tăng sức gợi hình, gợi cảm của câu chuyện. Từ đó tạo ấn tượng với người đọc về một hình ảnh, một câu chuyện, một cảm xúc cụ thể.
Tác dụng của biện pháp tu từ
Tác dụng của các biện pháp tu từ chính là để tạo nên những lối hành văn độc đáo, sinh động và thu hút; để câu chuyện khi viết, khi kể có thể tạo nên sức hấp dẫn đối với người đọc, người nghe. Đôi khi sử dụng các biện pháp tu từ làm cho câu văn có nghĩa đa dạng hơn, có chiều sâu hơn. Các biện pháp tu từ và tác dụng của chúng không chỉ bị bó hẹp trong văn thơ mà còn có thể ứng dụng với cách nói chuyện hằng ngày. Vai trò quan trọng của biện pháp tu từ là:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự vật, sự việc, hiện tượng, con người
- Giúp đa dạng ngôn ngữ, từ vựng, ngữ pháp tạo nên lối hành văn độc đáo
- Giúp tạo ấn tượng tốt cho người đọc, người nghe
- Thể hiện cảm xúc của tác giả một cách tinh tế, sâu lắng
Những biện pháp tu từ trong văn học Việt
Biện pháp tu từ được coi như là một “gia vị” không thể thiếu cả trong văn nói và văn viết. Với sự phong phú trong tiếng Việt, người nói, người viết có thể khai thác đồng thời nhiều biện pháp tu từ khác nhau trong một đoạn văn, một câu chuyện; không giới hạn số lượng phép tu từ trong một câu, một đoạn văn.
Dưới đây chúng tôi sẽ liệt kê các biện pháp tu từ trong tiếng Việt thường gặp nhất:
Phép tu từ Nhân Hóa
Nhân hóa chính là việc gọi hoặc tả con vật, đồ vật vô tri vô giác nói chung bằng những ngôn từ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người. Điều này làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật hay những vật vô tri vô giác trở nên gần gũi với con người. Đồng thời qua phép nhân hóa, người ta còn có thể diễn đạt được những suy nghĩ, tình cảm của con người.
Ví dụ: Chim gặp Bác Chào mào, chào bác!
Phép tu từ So Sánh
Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh là để tăng sức gợi hình, gợi cảm cho biểu đạt bằng cách đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng.
Ví dụ: Mặt Trời như hòn lửa.
Biện pháp Ẩn Dụ
Phép tu từ này sẽ được dùng khi người nói, viết muốn gọi tên các sự vật, hoặc hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng để tăng sức gợi hình và gợi cảm.
Ví dụ: Cuộc đời ta chính là một thác nước, bắt đầu từ việc đổ xuống.
Biện pháp Hoán Dụ
Là gọi tên hiện tượng, sự vật, khái niệm này bằng tên hiện tượng, sự vật, khái niệm khác khi có một mối quan hệ khá gần gũi với nó. Tác dụng của biện pháp tu từ này là người nghe, người đọc vẫn hiểu được ý của tác giả ngay cả khi tác giả không nói rõ chủ thể của sự việc là ai.
Ví dụ: Anh ấy chính là một trong những tay đua cừ khôi nhất mùa giải
Biện pháp Nói Quá
Hiểu đơn giản ở phép tu từ này, tác giả sẽ nói một cách phóng đại về một sự vật, sự việc, hiện tượng nào đó. Điều này giúp cho câu văn thêm sinh động, mượt mà và hấp dẫn
Ví dụ: Trời mưa đường trơn như mỡ
Biện pháp Nói Giảm Nói Tránh
Tác dụng của phép tu từ này là để giảm đi sự nặng nề, đau thương, làm giảm đi mức độ nghiêm trọng.
Ví dụ: Ông ấy đã đi xa (thay vì nói rằng: Ông ấy đã ch.ết)
Phép Điệp Từ
Để nhấn mạnh, khẳng định, tô điểm thêm cho sự vật, hiện tượng được nhắc đến, người ta dùng phép điệp từ.
Ví dụ: Học, học nữa, học mãi
Biện pháp tu từ Liệt Kê
Là cách sắp xếp, kể ra những từ ngữ đồng âm, đồng nghĩa, hoặc liên quan đến nhau trong sự vật, sự việc, hiện tượng, hay hành động.
Ví dụ: Đất có bốn phương là: Đông, tây, nam, bắc
Biện pháp tu từ Tương Phản
Sử dụng lối nói đối lập để diễn tả một sự việc, hành động chính là cách dùng của phép tương phản. Việc sử dụng những hình ảnh trái ngược nhau, sẽ tạo sự thu hút tăng hiệu quả diễn đạt.
Ví dụ:
Anh lên xe trời đổ cơn mưa
Em xuống núi, nắng vàng rực rỡ
Một số biện pháp tu từ khác
Câu hỏi tu từ
Câu hỏi tu từ có tác dụng để thể hiện một sự ngạc nhiên, một thái độ, cảm xúc thông qua một câu hỏi. Câu hỏi tu từ chính là một cách để thể hiện tình cảm, cảm xúc trong giao tiếp, hay thơ văn. Phép tu từ này có thể hiểu đơn giản là: Một câu hỏi đặt ra không phải là để tìm kiếm câu trả lời.
Ví dụ: Chẳng phải là em đẹp lắm sao?
Phép chơi chữ
Việc sử dụng các biện pháp tu từ từ vựng, những từ đồng âm, đồng nghĩa, nói lái từ,… để tạo nên một câu văn có sắc thái thu hút, độc đáo khi nói về một sự việc gì đó.
Ví dụ: Trời mưa đường trơn như mỡ, giò đến hàng nem, chả muốn ăn
Phép đối
Phép tu từ này được sử dụng bằng cách sắp xếp những từ, cụm từ, các thành phần câu một cách cân đối để tạo hiệu ứng hấp dấp dẫn cho câu văn, câu thơ. Phép đối là một trong những biện pháp tu từ độc đáo mà không phải ai cũng biết cách để sử dụng nó thuần thục và sáng tạo.
Ví dụ:
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh
(trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)
Ngữ pháp Việt Nam là vô cùng phong phú và đa dạng. Nếu bạn nghĩ rằng chỉ học sinh đi học văn mới cần biết đến các phép tu từ như nhân hóa, so sánh, ẩn dụ,… thì không đúng đâu nhé! Trong cuộc sống hằng ngày, bạn cũng nên biết áp dụng những kiến thức văn học vào từng câu chuyện, từng trường hợp cụ thể. Bởi các phép tu từ không chỉ có tác dụng làm cho cách nói trở nên hoa mỹ, mà còn là công cụ hữu hiệu để cảm xúc, thái độ của bạn được mọi người hiểu rõ hơn.
Để tạo ấn tượng cho người đối diện khi giao tiếp, việc bạn biết và ứng dụng những phép tu từ vào sẽ khiến lối nói chuyện tinh tế, dễ nghe. Đồng thời còn có khả năng thu hút người khác, khiến họ chú ý hơn vào câu chuyện của bạn.
Bài viết tham khảo: Những lời chúc cuối tuần vui vẻ hay – ngọt ngào & ý nghĩa nhất
Những thông tin về tu từ, các biện pháp tu từ thông dụng chúng tôi đã đề cập mong rằng sẽ giúp bạn trong học tập và cuộc sống.