“Câu ghép” là thuật ngữ không còn quá xa lạ với mỗi chúng ta. Tuy nhiên để hiểu rõ khái niệm đầy đủ câu ghép là gì hay những kiến thức chuẩn xác về câu ghép thì không phải ai cũng biết. Hãy cùng với chúng tôi nâng cao năng lực tiếng Việt của mình trong bài viết ngày hôm nay nhé.
Contents
Khái niệm câu ghép là gì?
Câu ghép trong tiếng Việt
Hiện có rất nhiều cách định nghĩa khác nhau về câu ghép. Tuy nhiên theo như nguồn tài liệu chính thống Wikipedia thì câu ghép được hiểu như sau: Câu ghép là câu do nhiều vế câu ghép lại với nhau; thường chúng ra sẽ ghép 2 vế tạo ra câu ghép. Mỗi vế câu sẽ có cấu tạo như một câu đơn (bao gồm chủ ngữ – vị ngữ). Đồng thời nó còn phải thể hiện mối quan hệ chặt chẽ với ý của các câu khác. Đã là câu ghép thì bắt buộc phải có từ hai cụm chủ vị trở lên.
Hay theo như định nghĩa câu ghép là gì trong Sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 8 thì: “Câu ghép là câu do hai hoặc nhiều cụm chủ – vị (C-V) không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C – V này được gọi là một vế câu”.
Hay một định nghĩa khác về câu ghép mà bạn có thể tham khảo: Câu ghép là câu có từ hai nòng cốt; giữa các vế câu sẽ có quan hệ về ngữ pháp cũng như hình thức tổ chức trong câu.
Bởi vì có từ 2 vế trở lên nên các vế trong cầu cần phải có sự liên kết với nhau một cách hợp lý. Có nhiều cách nối các vết lại với nhau nhưng về cơ bản thì có 3 cách chính: nối trực tiếp, nối bằng cặp từ hô ứng, nối bằng quan hệ từ.
Để có thể hình dung rõ hơn về câu ghép, hãy tham khảo ngay ví dụ sau: Mẹ nấu cơm và ba rửa bát.
Nhìn vào câu ghép trên chúng ta có thể thấy:
- Vế thứ nhất: Mẹ nấu cơm thì “mẹ” là chủ ngữ 1 (CN1) còn “đi làm” là vị ngữ 1 (VN1).
- Vế thứ hai: ba rửa bát thì “ba” là CN 2 còn “rửa bát” là VN2.
- Câu ghép này được nối với nhau bằng quan hệ từ “và”
Câu ghép trong tiếng Anh
Tiếng Anh là một ngôn ngữ quốc tế. Hiểu được câu ghép trong tiếng Anh là gì giúp bạn “hội nhập” tốt hơn.
Câu ghép trong tiếng Anh gọi là Compound sentences. Đã là hình thức ghép nối thì câu ghép trong tiếng Anh cũng có 2 mệnh đề chính trong câu. Các mệnh đề này cũng được nối với nhau thông qua liên từ như: so, but, or, and… Tuy nhiên phải có dấu phẩy hoặc dấu chấm phẩy giữa các liên từ đó.
Ví dụ: I wake up late, so I came to school late (Tôi thức dậy muộn, vì vậy tôi đã đến trường muộn)
Nhìn vào ví dụ trên bạn cần phải biết cách viết câu ghép trong tiếng Anh sao cho đúng nhé.
Lưu ý:
Câu ghép trong tiếng Anh nếu như hai mệnh đề đó quá ngắn thì bạn có thể không cần dùng đến dấu phẩy. Ví dụ: He talked and I listened.
Câu ghép trong tiếng Việt có thể sử dụng dấu phẩy để nối hai hay nhiều mệnh đề với nhau. Tuy nhiên với tiếng Anh thì điều đó không bao giờ được xảy ra. Bạn bắt buộc phải sử dụng liên từ để nối hai câu với nhau để tạo thành câu ghép.
Câu ghép có công dụng gì?
Câu ghép giúp chúng ta không bị hụt ý; nếu được rõ ràng, trọn vẹn về ý nghĩa muốn diễn đạt. Trong quá trình sử dụng ngôn ngữ đôi khi có những ý dài mà chúng ta muốn diễn đạt. Nếu như cứ dùng những câu đơn sẽ khiến cho nội dung vấn đề dàn trải, thiếu sự cô đọng và tinh tế.
Sử dụng câu ghép giúp bạn tóm gọn nhanh vấn đề đặc biệt là những vấn đề có mối liên hệ với nhau về ý nghĩa. Người đọc sẽ cảm thấy dễ hiểu hơn, mang lại hiệu quả giao tiếp như bạn muốn.
Phân loại câu ghép
Câu ghép có thể được phân thành 5 loại cơ bản: câu ghép chính phụ, câu ghép đẳng lập, câu ghép hỗn hợp, câu ghép chuỗi, câu ghép hô ứng.
Mỗi loại câu ghép sẽ có mục đích cũng như cách sử dụng khác nhau. Hiểu đúng về từng loại sẽ giúp bạn phục vụ tốt nhất cho ý đồ ngôn ngữ của mình.
Câu ghép đẳng lập
Là loại câu ghép bao gồm 2 vế câu có quan hệ ngang hàng với nhau, không phụ thuộc vào nhau. Câu ghép đẳng lập được liên kết bằng quan hệ từ đẳng lập do chúng có mối quan hệ khá lỏng lẻo.
Ví dụ: Lan nấu cơm hoặc tôi nấu.
Câu ghép đẳng lập cũng được phân thành một số loại như:
Câu ghép đẳng lập có quan hệ liệt kê
Mỗi một vế câu sẽ biểu thị các quá trình, sự vật, hiện tượng hoặc tính chất cùng loại với nhau.
Các vế câu sẽ được liên kết bằng quan hệ tử thể hiện cho sự liên hợp, từ “và” được sử dụng chủ yếu.
Ví dụ: Cây xanh và trái ngọt.
Câu ghép đẳng lập có quan hệ lựa chọn
Mỗi một vế câu biểu thị cho khả năng riêng biệt của sự việc, hiện tượng…
Các vế được liên kết bằng quan hệ từ biểu thị mối quan hệ lựa chọn cho nhiều khả năng khác nhau nhằm biểu đạt rằng ít nhất sẽ có một khả năng nói tới sẽ được thực hiện. Các từ thường dùng là: hay, hoặc…
Ví dụ: Tôi nói hoặc bạn nói.
Câu ghép đẳng lập có quan hệ tiếp nối
Các vế trong câu ghép này thể hiện sự việc tiếp nối nhau theo một trật tự tuyến tính. Được liên kết với nhau bằng quan hệ từ mang ý liệt kê, chủ yếu là “và”.
Ví dụ: Tôi vừa đỗ xe và những người khác cũng đỗ xe ngay cạnh tôi.
Câu ghép đẳng lập có quan hệ đối chiếu
Giữa các vế câu biểu đạt sự việc mang tính chất tương phản, đối ứng với nhau. Chính vì vậy mà các quan hệ từ sử dụng để kết nối các câu cũng thể hiện sự tương phản, đối chiếu như: nhưng, mà, song…
Ví dụ: Nó làm vỡ cốc mà bố mẹ cũng không bảo gì.
Câu ghép chính phụ
Câu ghép này được nối với nhau bằng quan hệ từ hoặc có thể là một cặp từ hô ứng. Câu ghép chính phụ cũng giống như câu ghép đẳng lập nhưng các vế trong câu lại có quan hệ phụ thuộc lẫn nhau. Chúng được liên kết với nhau bằng quan hệ từ chính phụ vì vậy mà mối quan hệ trong câu ghép này sẽ rất chặt chẽ.
Ví dụ: Nếu bạn chăm chỉ luyện tập thì sức khỏe sẽ tốt lên.
Trong câu ghép chính phụ sẽ bao gồm các mối quan hệ: nguyên nhân, mục đích, điều kiện, nhượng bộ và tăng tiến.
Câu ghép hô ứng
Câu ghép hô ứng hay còn gọi là câu ghép qua lại, là câu ghép mà ở giữa hai vế luôn tồn tại kiểu quan hệ hô ứng. Mối quan hệ giữa những vế câu này vô cùng chặt chẽ mà không thể tách rời các vế ra thành những câu đơn được.
Để các vế của câu ghép hô ứng được kết nối với nhau người ta có thể sử dụng:
- Các phụ từ: chưa…đã, vừa…vừa, mới…đã, càng…càng, …
- Các cặp đại từ: nào… nấy, bao nhiêu…bấy nhiêu. …
Ví dụ: Người như thế nào thì vật như thế ấy.
Câu ghép chuỗi
Câu ghép chuỗi là câu ghép có từ hai vế trở lên. Các vế trong câu ghép này có quan hệ chuỗi hay nói cách khác là kiểu liệt kê. Chính vì vậy mà kiểu câu ghép này được gọi là câu ghép chuỗi.
Giữa các vế câu được ngăn cách với nhau bằng các dấu câu: dấu chấm, dấu phẩy, dấu hai chấm. Chúng cũng chỉ liên kết bằng các dấu chứ không sử dụng các từ liên kết.
Ví dụ: Trời mưa, gió rít, cây đổ.
Câu ghép chuỗi được phân thành một số loại sau:
- Câu có quan hệ bổ sung
- Câu có quan hệ điều kiện – hệ quả
- Câu có quan hệ nguyên nhân
- Câu có quan hệ đối nghịch
Câu ghép hỗn hợp
Trong câu ghép hỗn hợp các vế trong câu có mối quan hệ tầng bậc hay nhiều kiểu quan hệ về ngữ pháp.
Ví dụ: Mặc dù tôi đã nhắc nhở bản thân phải cố gắng học hành nhưng tôi vẫn lười nên bây giờ tôi đã bị trượt tốt nghiệp.
Có thể thấy rằng ví dụ trên có 3 vế câu trong cùng một câu ghép và có 2 kiểu quan hệ ngữ pháp đặt giữa những vế câu đó.
Cách phân biệt câu ghép với câu đơn, câu phức
Để có thể phân biệt được 3 loại câu này bạn cần phải hiểu rõ khái niệm của từng loại câu này:
- Câu đơn
Câu đơn là một mệnh đề độc lập với một chủ ngữ, 1 vị ngữ.
Ví dụ: Tôi đang viết bài.
Câu đơn được chia ra thành 4 loại là: câu đơn đặc biệt, câu đơn bình thường, câu đơn ngữ cảnh và câu đơn thành phần.
- Câu phức
Câu phức là câu có từ 2 cụm C – V trở lên trong đó một cụm C – V đóng vai trò nòng cốt còn các cụm còn lại thì đóng vai trò là thành phần trong câu.
Ví dụ: Nếu tôi siêng năng và chăm chỉ, tôi có thể thành công.
Như vậy dựa vào khái niệm của ba loại câu này chúng ta có thể thấy sự khác biệt về cấu tạo và chức năng giữa câu ghép với câu đơn và câu phức.
Trên đây là những thông tin liên quan đến câu ghép là gì? Hy vọng rằng những chia sẻ này của camnangdienmay.net sẽ có cho bạn những thông tin hay và bổ ích để phục vụ trong học tập cũng như giao tiếp hàng ngày.